Πέμπτη 30 Ιανουαρίου 2014

Οι μεταβολές των τιμών στο χρηματιστήριο. Μπορεί να γίνει πρόβλεψη; Θεωρία και πράξη.

Στο άρθρο που ακολουθεί, ο Α.Χαραλαμπίδης ανεξάρτητος trader, ασχολείται με τις δυνατότητες πρόβλεψης, της μεταβολής τιμών στο χρηματιστήριο:

Έχει παρατηρηθεί από παλαιότερα ότι οι τιμές των μετοχών στα χρηματιστήρια μεταβάλλονται απρόβλεπτα ακολουθώντας ένα τυχαίο βηματισμό (random walk). Οι οικονομολόγοι δεν έχουν καταλήξει σε μια ξεκάθαρη ερμηνεία της μεταβλητότητας των τιμών, που είναι κατά καιρούς έντονη  αποφέροντας έτσι υψηλά κέρδη ή καταστροφικές ζημιές, τόσο στους απλούς επενδυτές όσο καις τους μεγάλους της αγοράς.
Οι πρόσφατα βραβευθέντες με το Νόμπελ Οικονομίας καθηγητές Eugene Fama του Πανεπιστημίου του Chicago και Robert Shiller του Yale υποστηρίζουν δύο αντίθετες απόψεις στο θέμα αυτό.

Ο Fama εισήγαγε ήδη από το 1970 την περίφημη θεωρία των αποτελεσματικών κεφαλαιαγορών (efficient market theory), σύμφωνα με την οποία οι τιμές των μετοχών ενσωματώνουν άμεσα όλες τις υπάρχουσες πληροφορίες για τις επιχειρήσεις, τους κλάδους τους, την οικονομία, κλπ. και με βάση τις οποίες γίνονται  με τη συμβολή των αναλυτών οι προβλέψεις για τη μελλοντική κερδοφορία τους, τα μερίσματά τους, κ.ο.κ. Έτσι οι τιμές προσαρμόζονται ανά πάσα στιγμή στο ενδεδειγμένο -με απόλυτη οικονομική λογική επίπεδο- και είναι ανώφελο για κάποιον να προσπαθεί να προβλέπει την εξέλιξη των τιμών για να επιτυγχάνει τουλάχιστον σε μόνιμη και διαρκή βάση καλύτερη απόδοση από εκείνη του δείκτη της αγοράς (to beat the market). Ακολουθώντας αυτή τη λογική δημιουργήθηκαν τα index funds που επενδύουν παθητικά σε μετοχές του δείκτη.

Παρά την αρχικά θερμή υποδοχή της, η θεωρία των αποτελεσματικών κεφαλαιαγορών δεν μπόρεσε να εξηγήσει στη πράξη τις εξαιρετικά μεγάλες διακυμάνσεις των τιμών των μετοχών  που ήταν αναντίστοιχες με τις εκάστοτε μεταβολές των θεμελιωδών του στοιχείων (π.χ. των μερισματικών τους αποδόσεων), όπως υπέδειξε ο Shiller το 1981, και κυρίως δε μπόρεσε να ερμηνεύσει πως προέκυπταν οι φούσκες (bubbles) και άλλες ανωμαλίες στις αγορές. Ο Shiller υποστηρίζει ότι οι τιμές είναι μακροπρόθεσμα προβλέψιμες, καθώς παρά τις όποιες πρόσκαιρες αποκλίσεις τους, τείνουν μακροπρόθεσμα να επιστρέφουν στις λογικές με οικονομικούς όρους αποτιμήσεις τους. Μάλιστα προέβλεψε το dot.com bubble του Αμερικανικού Χρηματιστηρίου και ήταν ο πρώτος που ανέδειξε το “irrational exuberance” που διακατείχε τότε τους επενδυτές και που επικαλέστηκε κατόπιν ο Alan Greenspan, υποστηρίζοντας έτσι έναν νέο κλάδο, το Behavioural Finance, που εστιάζει στη συμπεριφορά των επενδυτών με τη συνδρομή της ψυχολογίας και της κοινωνιολογίας και απομακρυνόμενος από το πρότυπο του homo economicus.

Πάντως, το θέμα των αιτίων της μεταβλητότητας των χρηματιστηριακών τιμών και της δυνατότητας πρόβλεψής τους παραμένει ανοιχτό τόσο στη θεωρία όσο και στη πράξη. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε πρόσφατη μελέτη αναφέρεται ότι έχει ερευνηθεί η επίδραση τουλάχιστον πενήντα παραγόντων χωρίς οι ειδικοί να έχουν καταλήξει.

Τέλος, πρέπει να σημειώσουμε ότι, ανεξαρτήτως της τελικής δικαίωσής της ή μη, η θεωρία των αποτελεσματικών κεφαλαιαγορών προϋποθέτει ανεπτυγμένες χρηματιστηριακές αγορές με βάθος, ρευστότητα, εμπορευσιμότητα και όγκο συναλλαγών. Το ελληνικό χρηματιστήριο μέχρι πρόσφατα που υπήρξε εισροή μεγάλων ξένων επενδυτών δε διέθετε τα χαρακτηριστικά αυτά και κατά τον προσφυή χαρακτηρισμό των καθηγητών Θωμαδάκη και Ξανθάκη ήταν έρμαιο «μονοπωλιακών πλεονεκτημάτων από την πλευρά της προσφοράς ή της ζήτησης, …,ήταν ένα παιχνίδι μικρού αριθμού παικτών, στα πλαίσια του οποίου χάνεται το απρόσωπο στοιχείο του σχηματισμού των τιμών». Κάτω από αυτή την οπτική αλλά υπό το φως των ερμηνειών του Behavioural Finance μπορεί να εξηγηθεί και η φούσκα του Χρηματιστηρίου Αθηνών του 1999.

Αντώνης Χαραλαμπίδης, ανεξάρτητος trader

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου