Είναι πιθανή η απαγόρευση κατοχής χρυσού;

golden-articles.com

Καθώς ήδη σε πολλές χώρες υπάρχουν αρνητικά επιτόκια και πολλές ακόμα σκέφτονται να κινηθούν προς αυτή την κατεύθυνση, δημιουργείται έντονη ανησυχία για μία πιθανή απαγόρευση κατοχής χρυσού, ειδικά στη Δύση. Κάτι τέτοιο θα ήταν μία αποφασιστική κίνηση της οικονομικής ελίτ να άρει μία από τις τελευταίες ασφαλιστικές δικλείδες απέναντι στον νομισματικό παραλογισμό που επικρατεί σε όλον τον πλανήτη.

“Αν θυμηθούμε ότι μία από τις πρώτες κινήσεις των Λένιν, Μουσολίνι και Χίτλερ ήταν να θέσουν εκτός νόμου την κατοχή χρυσού, αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε ότι ίσως υπάρχει κάποια σχέση ανάμεσα στο εξαργυρώσιμο σε χρυσό χρήμα και στο σπάνιο τίμημα, γνωστό ως ανθρώπινη ελευθερία.”

Howard Buffet

Ιστορικές απαγορεύσεις στη κατοχή χρυσού

Σε περιόδους νομισματικών πειραματισμών, ο χρυσός αντιπροσωπεύει τη στοιχειώδη εξασφάλιση.

Ο χρυσός είναι ένα ασφαλές συναλλαγματικό καταφύγιο, δηλαδή προστατεύει την ατομική περιουσία κάποιου όταν το νομικό πλαίσιο δεν είναι πια σε θέση να του προσφέρει αυτή την ασφάλεια. Οι κυβερνήσεις που αποσταθεροποιούν το δικό τους νόμισμα γνώριζαν πάντα τη σημασία της συγκεκριμένης λειτουργίας του χρυσού. Για να αποτρέψουν μετακινήσεις κεφαλαίων προς το χρυσό οι οποίες θα συνεπάγονταν επιπλέον αποσταθεροποίηση του νομίσματός τους, κατέφευγαν κατά τη διάρκεια της ιστορίας, στην απαγόρευση κατοχής χρυσού. Στα πλαίσια των επίφοβων νομισματικών πειραμάτων που συμβαίνουν στις μέρες μας, μία ενδεχόμενη απαγόρευση της κατοχής χρυσού λόγω αυτής της εξασφαλιστικής του ιδιότητας, δε μπορεί να θεωρηθεί απίθανη.

Οι αγοραστές χρυσού λοιπόν πρέπει να ξέρουν τι πιθανά τους επιφυλάσσουν οι κυβερνήσεις, καθώς αυτές θεωρούν τέτοιου είδους συναλλαγματικά καταφύγια, εμπόδια στη νομισματική πολιτική τους. Για το λόγο αυτό θα δούμε μερικά από τα ιστορικά προηγούμενα στην απαγόρευση κατοχής χρυσού.

Η απαγόρευση κατοχής χρυσού του Ρούσβελτ

Κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης, ο Αμερικανός πρόεδρος Φράνκλιν Ρούσβελτ μεταξύ άλλων υπέγραψε και την Τραπεζική Πράξη Εκτάκτου Ανάγκης της 9ης Μαρτίου 1933. Σαν συμπληρωματική της διάταξης του 1917 η οποία απαγόρευε τις εμπορικές συναλλαγές μεταξύ Αμερικανών πολιτών και των επίσημα ανακηρυγμένων εχθρών του κράτους τους, η Τραπεζική Πράξη Εκτάκτου Ανάγκης εξουσιοδοτούσε την κυβέρνηση να κατάσχει όλα τα χρυσά νομίσματα, μπάρες χρυσού και πιστοποιητικά χρυσού που κατείχαν οι πολίτες, υπό την προϋπόθεση ότι αυτό θα ήταν απαραίτητο για την προστασία του Αμερικανικού νομισματικού συστήματος.

Αυτή η προϋπόθεση βέβαια ήταν αρκετά “χαλαρή” στο πως θα ερμηνευόταν και έτσι μόλις ένα μήνα μετά ζητήθηκε από τους πολίτες να παραδώσουν όλο το χρυσό τους στην κυβέρνηση. Η αποζημίωσή τους ορίστηκε στις τρέχουσες τιμές του χρυσού, 20,67 $ ανά ουγκιά.

Εξ αιτίας της πληθωριστικής νομισματικής πολιτικής της Αμερικανικής κυβέρνησης, οι πιέσεις για υποτίμηση στο δολάριο αυξήθηκαν γρήγορα και έτσι η τιμή του χρυσού αυξήθηκε μετά από προεδρική εντολή σε 35 $ ανά ουγκιά το 1934. Στη διάρκεια της υποχρεωτικής ανταλλαγής, πολλοί Αμερικανοί δέχτηκαν αυτή τη ρύθμιση αδιαμαρτύρητα, καθώς πίστευαν ότι θα συνέβαλλε στη βελτίωση της οικονομικής κατάστασης και έτσι τα λεφτά τους δε θα έχαναν την αξία τους.

Οι ποινές για παράνομη κατοχή χρυσού ήταν δυσβάσταχτες. Ήταν είτε πρόστιμο έως και 10.000 $ (ισοδύναμο με περίπου 190.000 $ σήμερα) ή έως και 10 έτη φυλάκισή. Παρ’ όλα αυτά εκτιμάται ότι οι πολίτες παρέδωσαν μόνο το 30% περίπου του χρυσού τους, ενώ η μαύρη αγορά άνθιζε.

Καθώς βέβαια ήταν σχεδόν αδύνατο να ελεγχθούν όλα τα νοικοκυριά, το να κρατήσει κάποιος το χρυσό του ήταν σχετικά ακίνδυνο. Επιπλέον, πολλοί Αμερικάνοι πολίτες φύλαξαν το χρυσό τους στο εξωτερικό, π.χ. στην Ελβετία, ή αγόρασαν συναλλαγματικά νομίσματα χρυσού, τα οποία εξαιρούνταν από την απαγόρευση. Στη συνέχεια ο πρόεδρος Αϊζενχάουερ διεύρυνε την απαγόρευση κατοχής χρυσού και εκτός συνόρων των ΗΠΑ, και ακολούθως ο Τζον Φ. Κένεντι συνέχισε στην ίδια κατεύθυνση, απαγορεύοντας την αγορά και κατοχή συναλλαγματικών νομισμάτων που είχαν εκδοθεί πριν το 1933. Επιπλέον, όλα τα χρυσά νομίσματα Αμερικανών πολιτών που ήδη φυλάσσονταν στο εξωτερικό, έπρεπε να επαναπατριστούν. Η όχι και τόσο πειστική αιτιολόγηση που δόθηκε γι’ αυτό ήταν ότι η κυβέρνηση ήθελε να προστατέψει τους Αμερικανούς πολίτες από πλαστογραφίες.

Άλλες απαγορεύσεις του χρυσού κατά τον 20ο αιώνα είχαν ανάλογη πορεία, όπως π.χ. στη Δημοκρατία της Βαϊμάρης το 1923, στη Γαλλία το 1936, στην Ινδία το 1963 και στη Μ. Βρετανία το 1966. Δεν ήταν όλες οι απαγορεύσεις χρυσού αποτέλεσμα στρεβλής νομισματικής πολιτικής. Καθώς στην περίπτωση της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης η απαγόρευση ήταν άμεσα συνδεδεμένη με το μεγάλο πληθωρισμό, στη Γαλλία ο λόγος της απαγόρευσης ήταν η διαρροή κεφαλαίων προς το εξωτερικό, που ακολούθησε την εκλογική νίκη του σοσιαλιστή Λεόν Μπλουμ. Στην Ινδία ο λόγος ήταν επίσης η διαρροή κεφαλαίων προς το εξωτερικό που ακολούθησε τον Κινεζο-Ινδικό συνοριακό πόλεμο του 1962. Στη Μ. Βρετανία η απαγόρευση σχετιζόταν με την αυξημένη ζήτηση χρυσού για βιομηχανική χρήση και την επακόλουθη έλλειψή του.

Τι συνέβαινε πριν τον 20ο αιώνα; Κατά την αρχαιότητα και το Μεσαίωνα, η κατοχή χρυσού ήταν συχνά επίσης απαγορευμένη, όπως για παράδειγμα από το 1292 π.Χ. έως το 1186 μ.Χ. στην αρχαία Αίγυπτο. Το προνόμιο αυτό διατηρούσαν μόνο οι Φαραώ και οι ιερείς, καθώς εκτελούσαν τα ιερατικά τους καθήκοντα ως αντιπρόσωποι των θεών. Στην αρχαία Σπάρτη η κατοχή χρυσού ήταν απαγορευμένη καθώς η συμμετοχή στην επιχειρηματική ζωή ήταν κάτι που δε θεωρούνταν καν ότι αφορά τους πολίτες. Το 404 π.Χ. μάλιστα επιβλήθηκε η θανατική ποινή για κατοχή χρυσού.

Οι αρχαίοι Ρωμαίοι στα χρόνια του Ιούλιου Καίσαρα ήταν συγκριτικά κάπως πιο προοδευτικοί: Η θέσπιση ενός ανώτατου ορίου στην ποσότητα κατοχής χρυσού κατά το 49 π.Χ. μπορεί να θεωρηθεί ως αντίδραση σε μία στρεβλή πολιτική επιτοκίων. Αφού ο Καίσαρας ανέστειλε όλες τις πληρωμές τόκων, οι Ρωμαίοι άρχισαν να αποταμιεύουν τα χρήματά τους, κάτι που δεν ήταν ασφαλώς ο σκοπός της διάταξης. Ακόμα, η απαγόρευση χρυσού στην Κινέζικη αυτοκρατορία ήταν επίσης συνδεδεμένη με λανθασμένες νομισματικές πολιτικές. Το κινεζικό κράτος εξέδωσε κρατικό συνάλλαγμα το 1273 και μαζί απαγόρευσε την κατοχή χρυσού. Σε λιγότερο από 15 χρόνια αργότερα τέθηκαν σε εφαρμογή συναλλαγματικές μεταρρυθμίσεις για να αντιμετωπίσουν το μαζικό πληθωρισμό. Ο σκοπός της απαγόρευσης ήταν να εμποδίσει τους Κινέζους να αποταμιεύσουν την περιουσία τους μέσω του χρυσού.

Ωστόσο, κατά τη διάρκεια των περισσότερων από αυτών των ιστορικών απαγορεύσεων, ο χρυσός εξακολουθούσε να έχει επίσημο νομισματικό ρόλο. Το σύστημα ισοτιμιών Μπρέτον Γουντς παρέμεινε σε ισχύ ως το 1973 και μόνο από τότε και ύστερα η σύνδεση του συναλλαγματικού συστήματος με το χρυσό κόπηκε τελείως. Καθώς λοιπόν ο χρυσός δεν παίζει πλέον τόσο σημαντικό ρόλο, η απαγόρευσή του θα ήταν λιγότερο σημαντική για τις κυβερνήσεις και επομένως λιγότερο πιθανή σήμερα. Παρ’ όλα αυτά, αυτό που γίνεται πιο πιθανό στα πλαίσια της αυξανόμενης ανάγκης των κυβερνήσεων για έσοδα, είναι η αυξημένη φορολογία στις συναλλαγές χρυσού. Με αυτόν τον τρόπο οι κυβερνήσεις έχουν σαφώς τη δυνατότητα να μειώσουν την ελκυστικότητα μιας επένδυσης σε χρυσό.

Συμπέρασμα

Καθώς ο χρυσός δεν έχει πλέον επίσημο συναλλαγματικό ρόλο, η απαγόρευση κατοχής χρυσού δείχνει αυτή τη στιγμή μάλλον απίθανη. Περιοριστικά μέτρα σχετικά με την κατοχή χρυσού είναι περισσότερο πιθανά μόνο στην περίπτωση που η τιμή του χρυσού αποκτήσει σαφή και έντονη ανοδική πορεία και γίνει εκτεταμένη μαζική επενδυτική τάση. Μία τέτοια εξέλιξη θα πήγαινε φυσιολογικά χέρι χέρι με απώλεια της εμπιστοσύνης προς το έντυπο χρήμα. Με δεδομένο λοιπόν ότι αυτή τη στιγμή το κοινό της αγοράς χρυσού είναι ακόμα πάρα πολύ περιορισμένο, τέτοιου είδους ανησυχίες δείχνουν αρκετά μακρινές.

Αν αρχίσουν να επικρατούν έντονες εντυπώσεις όπως ότι “ο χρυσός βλάπτει την οικονομία” ή ότι “ο χρυσός σε ανάλογο βαθμό με το έντυπο χρήμα, χρησιμοποιείται σήμερα για να χρηματοδοτήσει εγκληματικές δραστηριότητες”, τότε θα αρχίσει να σημαίνει συναγερμός. Ακόμα όμως και στην περίπτωση της απαγόρευσης του χρυσού, δεν είναι δυνατό να περιμένουμε ότι οι κυβερνήσεις θα ήταν σε θέση να κατάσχουν όλο το χρυσό, γιατί κάτι τέτοιο θα απαιτούσε εκτεταμένους και άρα ασύμφορους ελέγχους. Αν κάποιος θέλει να μειώσει τέτοιου είδους κινδύνους, μπορεί να επενδύσει σε χρυσό στις μορφές που παραδοσιακά έχουν συνήθως εξαιρεθεί από τις απαγορεύσεις, όπως για παράδειγμα συναλλαγματικά νομίσματα.

Σημείωση: Το KWN (από όπου μεταφράστηκε το άρθρο) δεν υποστηρίζει ή ενθαρρύνει την αγορά συναλλαγματικών νομισμάτων χρυσού. Η αγορά συναλλαγματικών νομισμάτων είναι μία από τις πιο διεφθαρμένες παγκοσμίως.