Τι τρομάζει περισσότερο από όλα τις αγορές

 interest-rates.jpg

Το πρώτο ανησυχητικό μήνυμα ήρθε από την Ασία στις 29 Ιανουαρίου, όταν η Κεντρική Τράπεζα της Ιαπωνίας αιφνιδίασε με την απόφαση της για αρνητικά επιτόκια. Οι Ιάπωνες αξιωματούχοι προσδοκούσαν την υποτίμηση του νομίσματος, για να ενισχύσουν τον πληθωρισμό και να ευνοήσουν τις εξαγωγές.
Τελικά όμως συνέβη το αντίθετο ! Τον αρχικό ενθουσιασμό διαδέχτηκε η έντονη ανησυχία. Το γιεν ανατιμήθηκε 7% έναντι του δολαρίου και ο Nikkei άγγιξε το χαμηλό 15 μηνών.
Ο λόγος είναι πως οι κερδοσκόποι δανείζονται γιεν για να χρηματοδοτήσουν επενδύσεις υψηλότερης απόδοσης, άρα ανεβάζουν την ζήτηση. Αργά ή γρήγορα θα τα χρειαστούν για να αποπληρώσουν τα δάνεια τους.
Το επόμενο χτύπημα ήρθε την προηγούμενη Τετάρτη, όταν η άνοδος που προκάλεσε η FED στην Αμερική, εξανεμίστηκε μέσα σε λίγες ώρες. Τα αρνητικά επιτόκια φαίνεται πως δεν βοηθήσανε ούτε την σουηδική Κεντρική Τράπεζα. Το χρηματιστήριο τους υποχώρησε στον απόηχο της απόφασης.



Οι Κεντρικές Τράπεζες και τα αρνητικά επιτόκια

Πληθαίνουν οι ενδείξεις ότι η εμπιστοσύνη στην δύναμη των Κεντρικών Τραπεζιτών άρχισε να αμφισβητείται. Είχαν εφησυχάσει γιατί σε περίπτωση κρίσης θεωρούσαν βέβαιη και κυρίως αποτελεσματική την επέμβαση τους.
Δεν είναι αβάσιμοι οι φόβοι. Η ικανότητα των Κεντρικών Τραπεζών να επηρεάσουν την οικονομία φαίνεται πως έχει μειωθεί από την αποτυχία τους να πιάσουν τον εκτιμούμενο στόχο για τον πληθωρισμό.
Η πολιτική των αρνητικών επιτοκίων είναι μια προσπάθεια να σταματήσει η αποθησαύριση των μετρητών. Να τροφοδοτηθούν οι δαπάνες και η κατανάλωση. Να ενθαρρυνθούν οι τράπεζες να δανείζουν, να διαχυθεί το χρήμα στην λεγόμενη πραγματική οικονομία. Να διεγερθεί η ανάπτυξη και να ωθήσει τον πληθωρισμό υψηλότερα.
Όμως δύσκολα επενδύεις σε συνθήκες αποπληθωρισμού. Επιπλέον υπάρχει ανησυχία πως η στρατηγική θα αποτύχει καθώς πως θα πληγώσει την κερδοφορία του χρηματοπιστωτικού τομέα. Οι τράπεζες ίσως χρειαστεί να ανεβάσουν τα επιτόκια δανεισμού για την κάλυψη του κόστους των αποθεματικών στην Κεντρική Τράπεζα τους.
Συνεπώς θα πετύχουν το ακριβώς αντίθετο από ότι επιδιώκουν. Υψηλά επιτόκια δανεισμού σε επιχειρήσεις και καταναλωτές.
Μια ακόμα σημαντική παράμετρος είναι πως οι αποταμιευτές σταθερού εισοδήματος, όπως για παράδειγμα τα ασφαλιστικά ταμεία, παρατηρούν αμήχανα τα περιουσιακά τους στοιχεία να μειώνονται. Για να είναι ήσυχοι ότι δεν θα χάσουν τα λεφτά τους… πρέπει να χάσουν !

Ο αντίλογος και συμπέρασμα

Ορισμένοι ισχυρίζονται πως οι Κεντρικές Τράπεζες εξακολουθούν να είναι πανίσχυρες και δεν έχουν εξαντλήσει τα πυρομαχικά τους. Μπορεί για παράδειγμα η Yellen να αναπροσαρμόσει τον στόχο της FED για τον πληθωρισμό. Από 2% που είναι τώρα, σε 4%
Η λεκτική και μόνο επέμβαση της θα αρκούσε για να τροφοδοτηθεί μια σειρά εξελίξεων: την υποτίμηση του δολαρίου και την ώθηση των χρηματιστηρίων να κινηθούν ανοδικά. Τα επιτόκια των ομολόγων θα έπεφταν στην αρχή αλλά μετά από ένα μικρό διάστημα θα ανέκαμπταν γιατί θα υπήρχαν προσδοκίες υψηλοτέρου πληθωρισμού. Επίσης τα εμπορεύματα θα ανέβαζαν την αξία τους, συμπεριλαμβανομένου του πετρελαίου, γιατί θα υπήρχε η προσδοκία της ανάπτυξης. Το θέμα είναι πως δεν διαφαίνεται σοβαρή πιθανότητα να ακούσουμε κάτι τέτοιο. Αντίθετα έχουμε δηλώσεις της Yellen ότι τα αρνητικά επιτόκια δεν έχουν αποκλειστεί ως ενδεχόμενο.
Από όσο έψαξα, δεν υπάρχει βιβλιογραφία με παραδείγματα για αρνητικά επιτόκια. Είναι μια καινοτομία η οποία λογικά δεν θα είχε εφαρμοστεί αν τα πράγματα δεν ήταν κρίσιμα. Αλλιώς γιατί να επιλέξουν να βαδίσουν σε αχαρτογράφητα νερά ;
Με τις δυσμενείς εξελίξεις να πληθαίνουν, οι επενδυτές νιώθουν ανασφάλεια και γίνονται απρόβλεπτοι. Δεν είναι σύμπτωση πως και  η Goldman Sachs από τις 6 κυριότερες προβλέψεις της τον τελευταίο καιρό, έπεσε έξω στις πέντε !

Για αυτό έχουμε πει πως πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί. Πολύ επιφυλακτικοί.

 * Ο Βασίλης Παζόπουλος είναι οικονομολόγος, χρηματιστηριακός αναλυτής, συγγραφέας του βιβλίου Επενδυτές χωρίς Σύνορα (www.ependytes.com).

Αποσπάσματα από το άρθρο του Β.Παζόπουλου στο liberal