Εικόνα της αγοράς των τελευταίων 25 ετών

Βρήκαμε το παρακάτω άρθρο άκρως ενδιαφέρον στην προσπάθεια να καταλάβουμε τι συμβαίνει στην παγκόσμια οικονομική σκηνή τα τελευταία χρόνια. Το υπογράφει ο πρόεδρος της Πήγασος ΑΕΠΕΥ, Α. Παππάς. Η σπουδαιότητα του έγκειται στο γεγονός ότι πρόκειται για μια ανεξάρτητη αντικειμενική ανάλυση που δε χρειάζεται πιθανή αποκρυπτογράφηση των επιχειρημάτων, κάτι που σίγουρα σκεφτόμαστε όταν διαβάζουμε ανάλυση του Χ διεθνή επενδυτικού οίκου.

Εικόνα της αγοράς των τελευταίων 25 ετών

photo credit: kyle.wood via photopin cc

Αυτό που ακολουθεί είναι μια ενημέρωση για τη μεγάλη εικόνα της αγοράς τα τελευταία 25 χρόνια. Θα κάνουμε μια προσπάθεια να συμπληρώνουμε το puzzle σε καθημερινή βάση και να έχουμε μπροστά μας την πραγματική εικόνα της αγοράς ώστε να μην αρκούμαστε απλώς στις αναλύσεις των μεγάλων επενδυτικών τραπεζών.

Η λέξη puzzle που αναφέρω δεν είναι καθόλου τυχαία. Η παγκόσμια οικονομία έχει εισέλθει σε πολύ διαφορετικές τροχιές από αυτές που μάθαμε στα πανεπιστήμια και στην πραγματική οικονομία. Στις τροχιές αυτές υπάρχουν τεράστια χρέη που μπορούν να εξυπηρετηθούν μόνο με μεγάλους ρυθμούς ανάπτυξης.

Οι κυβερνήσεις πρέπει με νύχια και με δόντια να προκαλέσουν την ανάπτυξη, με πολλούς και ποικίλους τρόπους και είναι αντιμέτωπες καθημερινά με τις αγορές που απαιτούν, εκβιάζουν και τιμωρούν, όταν δεν πείθονται από τους ρυθμούς αυτούς.

Οι κεντρικές τράπεζες εφαρμόζουν πολλές φορές ακόμα και τις «θεωρίες παιγνίων» και πειραματίζονται με τεχνάσματα που δεν έχουν εφαρμοστεί στο παρελθόν.

Η προσπάθειά μας λοιπόν επικεντρώνεται στο να βρεθούν και να συναρμολογηθούν τα κομμάτια που ολοκληρώνουν το puzzle. Οι πληροφορίες που σας παρέχονται από το διαδίκτυο και τις διάφορες αναλύσεις είναι αποσπασματικές και χρειάζεται η σωστή επιλογή και επεξεργασία.

Έχουμε υποχρέωση να σας παρέχουμε την ολοκληρωμένη πληροφόρηση που θα σας βοηθήσει να προστατεύσετε και να διευρύνετε την περιουσία σας.

Η περίοδος 1982 έως 2000 χαρακτηρίστηκε η χρυσή 17ετία της Wall Street. Τα επιτόκια υποχώρησαν αισθητά, πραγματοποιήθηκαν μεγάλες κεφαλαιακές επενδύσεις, ενώ παρατηρήθηκε πτώση του πληθωρισμού και αύξηση της παραγωγικότητας με τις τιμές των κρατικών ομολόγων και των μετοχών να “συμβαδίζουν”, σημειώνοντας μεγάλη άνοδο, γεγονός που υποδήλωνε υγεία στις αγορές.

Το 1996 άρχισε και η μεγάλη άνοδος του κλάδου της υψηλής τεχνολογίας, η οποία πήρε τέτοιες διαστάσεις, που ο επικεφαλής της Fed, Al Greenspan έκανε φραστική παρέμβαση λέγοντας το περίφημο “παράλογη εφορία”.

Αυτό ήταν και το λάθος του, καθώς θα έπρεπε αντί “φραστικά”, να παρέμβει με αύξηση των επιτοκίων στα margin accounts. Αντιθέτως, ο κλάδος “high tech” συνέχισε να φουσκώνει αλόγιστα και να παρασέρνει όλη την υπόλοιπη αγορά σε νέα ύψη.

Το 2000 οι παγκόσμιες αγορές άρχισαν να ξεφουσκώνουν και η διόρθωση έδειχνε ότι έπαιρνε  μεγάλες διαστάσεις. Αυτό ήταν και το φυσιολογικό, αλλά υπήρχε ένα πρόβλημα: Η Αμερική είχε τεράστια χρέη, σχεδόν διπλάσια του ΑΕΠ της και στην περίπτωση που η Wall Street θα έμπαινε σε διόρθωση, που ήταν και η λογική συνέχεια, τότε η Αμερική θα βυθιζόταν σε ύφεση. Το τεράστιο χρέος και η ύφεση ήταν ασυμβίβαστα και η παρέμβαση από τη FED έπρεπε να γίνει πάση θυσία προκειμένου να αποφευχθεί η κρίση.

Δύο μεγάλα γεγονότα χρησιμοποιήθηκαν ως λύση:

1. Η Παγκοσμιοποίηση
2. Το τρομοκρατικό χτύπημα της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 και η έναρξη του πολέμου με το Αφγανιστάν

Αναφερόμενοι στην Παγκοσμιοποίηση, πραγματοποιήθηκαν μυστικές συμφωνίες μεταξύ Αμερικής και Κίνας. Η Αμερική τυπώνει χρήματα, καταναλώνει και εισάγει από την Κίνα εμπορεύματα αξίας 60 δις δολάρια το μήνα. Παράλληλα, μεγάλες Αμερικάνικες εταιρείες πραγματοποιούν επενδύσεις εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων στην Κίνα, μεταφέροντας σχεδόν όλη τη μεταποίηση και το know how στην Κίνα. Η Κίνα καλοδέχεται τα παραπάνω με μεγάλη χαρά, μεταφέροντας δεκάδες εκατομμύρια γεωργούς στις μεγαλουπόλεις και ενισχύοντας τον κομματικό μηχανισμό, δίνοντας όραμα, τροφή και υποσχέσεις για πλούτο στους πεινασμένους γεωργούς.

Με λίγα λόγια, η κρυφή συμφωνία ήταν:
-H Αμερική να εισάγει εμπορεύματα από την Κίνα.
-Η Κίνα να εισπράττει πάνω από 60 δισεκατομμύρια δολάρια το μήνα και στο τέλος κάθε μήνα να προβαίνει σε αγορές Αμερικανικών κρατικών ομολόγων και να τα διατηρεί στα αποθεματικά της.
-Με αυτόν τον τρόπο η Αμερική χρηματοδοτεί το δημόσιο έλλειμμα, συνεχίζοντας να ενισχύει την κατανάλωση, ενώ η Κίνα ενισχύει τα διαθέσιμά της.
Μέχρι εκείνη τη στιγμή βρίσκονταν όλοι κερδισμένοι και ιδιαίτερα η Ναυτιλία.

Το παιχνίδι αυτό κράτησε 3-4 χρόνια, το δολάριο χρησιμοποιήθηκε σαν “carry trade” και οι μεγάλοι παίκτες αποκόμισαν τεράστια κέρδη δανειζόμενοι σε δολάρια και αγοράζοντας αντίστοιχα assets ιδιαίτερα στα emerging markets.Τα commodities άρχισαν ένα πολύ ωραίο ανοδικό κύκλο και η αγορά κατοικιών γνώρισε μεγάλες δόξες.

Εκείνη την περίοδο 2005-2007, συνέβη κάτι πολύ περίεργο. Οι αποδόσεις  των μεγάλης διάρκειας ομολόγων ήταν πιο χαμηλές από τα κρατικά ομόλογα. Υπήρχε δηλαδή, μεγάλη ζήτηση για τα συγκεκριμένα κρατικά ομόλογα. Αυτό στη γλώσσα μας μεταφράζεται ως εξής: Το έξυπνο και δυνατό χρήμα, προεξοφλούσε ύφεση και μάζευε τις καλές μακροχρόνιες αποδόσεις (3,5%), οι οποίες πέφτουν συνήθως κάτω από το 1,5% κατά τη διάρκεια της ύφεσης. Αυτό ήταν και ένα μήνυμα το οποίο παρέβλεψε όλη η αγορά, ακόμα και ο κλάδος της ναυτιλίας, στον οποίον την εποχή αυτή, δίνονταν παραγγελίες για να χτιστούν στόλοι μεγατόνων (αντί να πουλήσουν στις υψηλές τιμές).

Οι τιμές των ακινήτων έγραψαν διψήφιες αποδόσεις και ο δανεισμός έφτασε σε πολύ υψηλά επίπεδα. Οι τράπεζες εκμεταλλεύτηκαν την τάση αυτή και χρησιμοποίησαν τα στεγαστικά δάνεια σαν μοχλό για νέα πηγή χρηματοδότησης. Με λίγα λόγια έγινε τιτλοποίηση δανείων. Αυτό σημαίνει ότι αντάλλαξαν τις απαιτήσεις τους (στεγαστικά δάνεια) με corporate bonds υψηλών διαβαθμίσεων, τα οποία στη συνέχεια πούλησαν σε θεσμικούς. Αυτή η μόχλευση που έγινε με βοήθεια της Freddie Mac και Fannie Mae ήταν και η αρχή του κακού.

Στα μέσα του 2007, οι τιμές των ακινήτων άρχισαν να σημειώνουν κόπωση και το καλοκαίρι του 2008 η φούσκα άρχισε να σκάει. Το αποτέλεσμα ήταν ότι όλα τα προϊόντα που δημιουργήθηκαν από τις επενδυτικές τράπεζες “δεμένα” με στεγαστικά παράγωγα που υπολογίζονται πάνω από 300 τρισεκατομμύρια δολάρια, έμειναν στο κενό χωρίς αγοραστές και άρχισε ένας καταστροφικός τυφώνας με αλόγιστες συνέπειες τον Οκτώβριο του 2008. Η παρεμπόδιση της επερχόμενης ύφεσης του 2001, απέφερε μεν βραχυχρόνια κέρδη στο σύστημα, αλλά λόγω της απληστίας των επενδυτικών τραπεζών για περαιτέρω κέρδη, τίναξε το μηχανισμό στον αέρα με αποτέλεσμα να χρεοκοπήσουν μεγάλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.

Η FED έπρεπε πάλι να σώσει το σύστημα παρεμβαίνοντας ριζικά. Άρχισε να τυπώνει δολάρια και να αγοράζει ομόλογα με μεγάλες διάρκειες. Αυτή η ενέργεια (QE- ποσοτική χαλάρωση) έριξε ρευστότητα στις αγορές και η καταστροφή απεφεύχθη.  Εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι πριν την κρίση, η ισοτιμία του δολαρίου έναντι του ευρώ έφτασε στο 1,60, επίπεδο 65%-70% κάτω από τα επίπεδα του 2000. Αυτό άρχισε να φέρνει μεγάλο εκνευρισμό στους κατόχους Αμερικανικών ομολόγων (κυρίως Κινέζους), με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ένα αναπάντητο ερώτημα: Tί θα γίνει σε περίπτωση που το δολάριο συνεχίσει να υποχωρεί και αρχίσουν οι ρευστοποιήσεις των Αμερικανικών ομολόγων;

Προσωπικά θα τολμήσω να απαντήσω στο πιο πάνω ερώτημα: Tο timing της έλευσης της κρίσης του Ευρωπαϊκού Νότου, ήταν μια αφορμή. Δεν είναι τυχαίο ότι η κρίση στον Ευρωπαϊκό Νότο με επίκεντρο την Ελλάδα, απασχόλησε πέραν του δέοντος την παγκόσμια επενδυτική κοινότητα. Το χρέος της Ελλάδας είναι πολύ μικρό σε σχέση με τα παγκόσμια μεγέθη και οι αγορές ήταν πάντα γνώστριες των προβλημάτων της Ελλάδας. Πώς λοιπόν ξεσκεπάζονται ξαφνικά το 2009; Η κρίση λοιπόν αυτή, έστρεψε την προσοχή μακριά από την Αμερική, βοηθώντας  το δολάριο να ανέβει πάνω από 30% και τον Dow Jones να υπερδιπλασιαστεί.

Οι αγορές μετοχών τους τελευταίους 8 μήνες είχαν εξαιρετικές αποδόσεις στις αναπτυγμένες αγορές και αντίστοιχα, πολύ χαμηλές αποδόσεις στις υπό ανάπτυξη αγορές. Οι αγορές ομολόγων είχαν πολύ αρνητικές αποδόσεις στις αναπτυγμένες και στις υπό ανάπτυξη αγορές, σε τέτοιο βαθμό που επηρέασαν αρνητικά την κερδοφορία μεγάλων ασφαλιστικών εταιριών.
Η παγκόσμια επενδυτική κοινότητα ψάχνει για αποδόσεις και προβληματίζεται έντονα με τις μελλοντικές κινήσεις της FED.

Υπάρχουν πολλά αναπάντητα ερωτήματα και η καθημερινή προσπάθεια είναι να δώσουμε τις σωστές απαντήσεις στις ερωτήσεις αυτές που δημιουργούνται με τη δυναμική της αγοράς:

• Γεωπολιτική κατάσταση
• Τάση αγοράς πρώτων υλών (commodities)
• Πώς θα επηρεαστεί η αγορά από τη χαλάρωση του Q/E;
• Πότε θα σταματήσει η μεταφορά κεφαλαίων από τις αναδυόμενες αγορές στις αναπτυγμένες (που άρχισε από το Μάιο του 2013);
• Πότε θα σταματήσουν να υποχωρούν οι τιμές των ομολόγων;
• Παρατηρείται μια μεγάλη πίεση στα νομίσματα της Ινδίας, της Βραζιλίας, της Τουρκίας, της Ινδονησίας και της Αυστραλίας. Μήπως αυτό είναι η αρχή μιας εξέλιξης;
• Θα γίνει επαναπατρισμός κεφαλαίων (επενδύσεων) Αμερικανικών εταιριών από την Κίνα;
• Γίνονται κεφαλαιακές επενδύσεις στις αναπτυγμένες χώρες ή συνεχίζει η μανία εξαγορών και συγχωνεύσεων;
• Ποιοι τομείς θα αναπτυχθούν και υπόσχονται μελλοντική κερδοφορία;
• Η Κίνα εδώ και τρία χρόνια χρησιμοποιεί τα δολαριακά της αποθέματα για μαζικές αγορές κατασκευής πρώτων υλών στην Αφρική. Πώς θα μπορούσαμε να το χρησιμοποιήσουμε αυτό;
• Οι τιμές των γεωργικών προϊόντων τα τελευταία τρία χρόνια βρίσκονται σε πτωτική τροχιά, ενώ ο πλανήτης πρέπει να ταΐσει 7 δισεκατομμύρια στόματα. Υπάρχουν επενδυτικές ευκαιρίες στον τομέα αυτό;  
• Τομέας μεταφορών σε ξηρά και θάλασσα.
• Παρατηρείται δραστηριότητα στον τομέα High-Tech.
• Πορεία USD/EUR, USD/JPY, USD/GBP, USD/CAD, USD/AUD και μετάλλων. Για τον Ιούλιο και Αύγουστο η τιμή του χαλκού σημείωσε 10% άνοδο. Μήπως ο “Dr. Copper” προσπαθεί να μας πει κάτι;